Χρήσιμοι Όροι

Διανεμητικό σύστημα ασφάλισης: Διανεμητικό ονομάζεται το σύστημα, όταν οι εισφορές των υφιστάμενων ασφαλισμένων χρηματοδοτούν τις συντάξεις των υφιστάμενων συνταξιούχων. 

Κεφαλαιοποιητικό σύστημα ασφάλισης: Στο κεφαλαιοποιητικό σύστημα οι εισφορές που καταβάλλουν οι ασφαλισμένοι κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου σωρεύονται σε προσωπικούς λογαριασμούς και επενδύονται. Οι εισφορές τους και οι αποδόσεις των επενδύσεων αποτελούν τη δική τους προσωπική αποταμίευση, με σκοπό τη χρηματοδότηση της σύνταξης και τη στήριξη του βιοτικού τους επιπέδου κατά τη διάρκεια της συνταξιοδότησης. Οι ασφαλισμένοι λαμβάνουν σύνταξη ανάλογη του ποσού που έχει σωρευθεί στον λογαριασμό τους.

Ατομικός λογαριασμός: Ο λογαριασμός εντός του νέου συστήματος επικουρικής ασφάλισης (ΤΕΚΑ) στον οποίο θα σωρεύονται οι ασφαλιστικές εισφορές και οι αποδόσεις των επενδύσεων του ασφαλισμένου, βάσει των οποίων θα υπολογίζεται η ισόβια μηνιαία επικουρική σύνταξη που θα λαμβάνει όταν συνταξιοδοτηθεί.

Δημοσιονομικός κίνδυνος: Είναι ο κίνδυνος που διατρέχει ο συνταξιούχος σε ένα διανεμητικό σύστημα να λάβει χαμηλότερη σύνταξη λόγω δημοσιονομικών περιορισμών, ως αποτέλεσμα της αρνητικής πορείας των δημόσιων οικονομικών.

Δημογραφικός κίνδυνος: Είναι ο κίνδυνος που διατρέχει ο συνταξιούχος σε ένα διανεμητικό σύστημα να λάβει χαμηλότερη σύνταξη, επειδή επιδεινώνονται οι δημογραφικοί συσχετισμοί. Όταν, δηλαδή, μειώνονται οι εισφορές, επειδή μειώνεται το πλήθος των νέων εργαζομένων, ενώ ταυτόχρονα αυξάνεται δυσανάλογα το πλήθος των συνταξιούχων που μοιράζεται αυτές τις εισφορές.

Κίνδυνος αγοράς: Είναι ο κίνδυνος που διατρέχουν τα κεφαλαιοποιητικά ασφαλιστικά συστήματα, εξαιτίας της διακύμανσης των αποδόσεων της αγοράς.

Διαφοροποίηση ή διασπορά κινδύνου: Πρόκειται για μία έννοια που χρησιμοποιείται ευρέως στις επενδύσεις. Διαφορετικά περιουσιακά στοιχεία υπόκεινται σε διαφορετικούς κινδύνους. Η συνένωσή τους σε ένα χαρτοφυλάκιο οδηγεί σε διασπορά του κινδύνου και μείωση του συνολικού κινδύνου του χαρτοφυλακίου υπό την έννοια ότι αμβλύνονται οι διακυμάνσεις της αξίας του χαρτοφυλακίου. Η έννοια όμως είναι πολύ πιο ευρεία και πιο παλιά. Π.χ. ένας αγρότης που αναπτύσσει στη γη του πολλά διαφορετικά είδη καλλιέργειας ουσιαστικά διασπείρει τον κίνδυνο που συνδέεται με δυσμενείς καιρικές συνθήκες, εμπορική συγκυρία ή καλλιεργητικές ασθένειες, με αποτέλεσμα να μειώνει τον εισοδηματικό του κίνδυνο.

Σε ένα ασφαλιστικό σύστημα, η διασπορά επιτυγχάνεται όταν τα διαφορετικά τμήματα του συνταξιοδοτικού εισοδήματος υπόκεινται σε διαφορετικούς κινδύνους. Στο νέο ασφαλιστικό μας σύστημα, τρία διαφορετικά τμήματα του συνταξιοδοτικού εισοδήματος θα είναι εκτεθειμένα σε τρεις διαφορετικούς ανεξάρτητους μεταξύ τους κινδύνους (δημοσιονομικό, δημογραφικό και κίνδυνο αγοράς).

Η κύρια ανταποδοτική σύνταξη, η οποία λειτουργεί με βάση το διανεμητικό σύστημα, και το ύψος της οποίας εξαρτάται από το πλήθος όσων εισφέρουν (εργαζόμενοι) προς το πλήθος όσων λαμβάνουν (συνταξιούχοι), υπόκειται στον δημογραφικό κίνδυνο. Η νέα, κεφαλαιοποιητική, επικουρική σύνταξη υπόκειται στον κίνδυνο αγοράς. Τέλος, η εθνική σύνταξη, η οποία χρηματοδοτείται από τον προϋπολογισμό, υπόκειται στον δημοσιονομικό κίνδυνο.

Τρείς πυλώνες

Οι τρεις διακριτοί πυλώνες των συνταξιοδοτικών συστημάτων είναι η κρατική σύνταξη, η επαγγελματική σύνταξη και οι προσωπικές συντάξεις.

Ο πρώτος πυλώνας είναι το βασικό κρατικό σχέδιο, στο οποίο η συμμετοχή είναι υποχρεωτική. Οι παροχές του συστήματος, οι οποίες έχουν τη μορφή τακτικών καταβολών σύνταξης, είναι εγγυημένες από το κράτος και συνήθως προκαθορισμένες. Το σύστημα μπορεί να το διαχειρίζεται το ίδιο το κράτος, ή δημόσιοι φορείς που έχουν συσταθεί για το λόγο αυτό. Τα συνταξιοδοτικά οφέλη είναι εγγυημένα από το κράτος.

Ο δεύτερος πυλώνας χαρακτηρίζεται από τη σύνδεση με την απασχόληση, με την επαγγελματική ιδιότητα και τα σχέδια είναι γνωστά ως «επαγγελματικά σχέδια». Η χρηματοδοτική τους βάση έγκειται στις εισφορές του εργοδότη (όχι πάντα) και του εργαζόμενου, οι οποίες αποταμιεύονται, επενδύονται και χρησιμοποιούνται για να χρηματοδοτηθούν οι μελλοντικές συνταξιοδοτικές πληρωμές. Επιπλέον, παρέχουν συχνά κάλυψη για διάφορους κινδύνους, όπως θάνατος, αναπηρία και μακροζωία. 

Ο τρίτος πυλώνας αποτελείται από όλη την αποταμίευση που γίνεται από ένα άτομο για τα γηρατειά του. Αποτελεί προσωπική αποταμίευση που πρέπει να διακριθεί από την προληπτική αποταμίευση για το εγγύς μέλλον. Τα προγράμματα του τρίτου πυλώνα γενικά αποτελούνται από τις συμβάσεις που προσυπογράφονται από τα άτομα με φορείς παροχής υπηρεσιών, όπως οι ασφαλιστικές εταιρείες (εκτός από τις ομαδικές ασφαλιστικές συμβάσεις) ή κάποιον άλλον οργανισμό.